лечебник
1 лечебник
См. также в других словарях:
лечебник — врачебник Словарь русских синонимов. лечебник врачебник (устар.) Словарь синонимов русского языка. Практический справочник. М.: Русский язык. З. Е. Александрова. 2011 … Словарь синонимов
ЛЕЧЕБНИК — ЛЕЧЕБНИК, общее название древнерусских рукописных медицинских изданий (зелейники, травники и др.), в которых обобщался опыт народной медицины, а позже включались и научные сведения … Современная энциклопедия
ЛЕЧЕБНИК — ЛЕЧЕБНИК, лечебника, муж. (ист.). Книга, содержащая популярные сведения о лечении различных болезней. Толковый словарь Ушакова. Д.Н. Ушаков. 1935 1940 … Толковый словарь Ушакова
Лечебник — ЛЕЧЕБНИК, общее название древнерусских рукописных медицинских изданий (зелейники, травники и др.), в которых обобщался опыт народной медицины, а позже включались и научные сведения. … Иллюстрированный энциклопедический словарь
лечебник — (истор.) общее название древнерусских медицинских изданий (зелейники, травники и др.), обобщавших опыт народной медицины, а позже включавших и научные сведения … Большой медицинский словарь
Лечебник — I м. устар. Книга, содержащая сведения о лечении различных болезней. II м. устар. Лечащий, практикующий врач. Толковый словарь Ефремовой. Т. Ф. Ефремова. 2000 … Современный толковый словарь русского языка Ефремовой
Лечебник — I м. устар. Книга, содержащая сведения о лечении различных болезней. II м. устар. Лечащий, практикующий врач. Толковый словарь Ефремовой. Т. Ф. Ефремова. 2000 … Современный толковый словарь русского языка Ефремовой
лечебник — лечебник, лечебники, лечебника, лечебников, лечебнику, лечебникам, лечебник, лечебники, лечебником, лечебниками, лечебнике, лечебниках (Источник: «Полная акцентуированная парадигма по А. А. Зализняку») … Формы слов
лечебник — леч ебник, а … Русский орфографический словарь
лечебник — а; м. Устар. Книга, популярно излагающая способы лечения различных болезней … Энциклопедический словарь
лечебник — а; м.; устар. Книга, популярно излагающая способы лечения различных болезней … Словарь многих выражений
Личэбники на белорусском языке как пишется
ПРАВОПИСАНИЕ ЧИСЛИТЕЛЬНЫХ
Имя числительное – самостоятельная часть речи, которая обозначает количество предметов, числа, а также порядок предметов при счёте и отвечает на вопросы сколько? который? (два, двое, дваццаць).
1. В количественных числительных от адзінаццаці до дваццаці и числительном трыццаць пишется два ц: адзінаццаць, дванаццаць, дваццаць, трыццаць.
2. В творительном падеже числительных пяць, дзевяць – дваццаць, трыццаць тоже пишется два ц: пяццю, дзевяццю, трынаццаццю, трыццаццю.
3. Числительные два (дзве), абодва (абедзве), тры, чатыры в творительном падеже пишутся на конце с –ма: двума хлопчыкамі, дзвюма дзяўчынкамі, трыма падручнікамі, чатырма возерамі.
4. В сложных количественных числительных от пяцідзесяці до васьмідзесяці и от двухсот до дзевяцісот при склонении изменяются обе части: двухсот, двумастамі, двухстах, пяцісот, пяцістам, пяцістах.
6. Числительное два сочетается с существительными мужского и среднего рода, а дзве – с существительными женского : двух студэнтаў, двух азёр, дзвюх выкладчыц, дзвюх парт. В сочетании числительных два (абодва), дзве (абедзве), тры, чатыры с существительными и прилагательными последние употребляются в именительном падеже множественного числа: два народныя артысты, дзве народныя артысткі, тры новыя сшыткі.
Но: пяць народных артыстаў, шэсць новых сшыткаў.
7. Числительные паўтара, паўтары требуют родительного падежа единственного числа, если все сочетание стоит в именительном-винительном падеже (паўтара года прайшло – полтора года прошло, прывезлі паўтары тоны дроў – привезли полторы тонны дров), и множественного числа имени существительного – в дательном, творительном и предложном падежах (паўтара кіламетрам – полутора километрам, паўтара кіламетрамі – полутора километрами, аб паўтара кіламетрах – о полутора километрах ).
1. Переведите словосочетания на белорусский язык и запишите.
Четыре человека, два первых дня, три пятиэтажных дома, две пятых населения, три целых и четыре десятых, в тридцати метрах от дороги, в двух шагах от Коли, восемь красивых платьев.
Памятка вучням па напісанні лічэбнікаў
«Управление общеобразовательной организацией:
новые тенденции и современные технологии»
Свидетельство и скидка на обучение каждому участнику
Лічэбнікі “дзевяноста”, “паўтара”, “паўтары”, “паўтараста” не змяняюць сваю форму пры скланенні.
У творным склоне існуе шэсць лічэбнікаў на “ма” ( двума, дзвюма, абодвума, абедзвюма, трыма, чатырма ).
Зборныя лічэбнікі ўжываюцца:
з назоўнікамі мужчынскага і агульнага роду: двое хлопцаў, трое сонь, шасцёра мужчын;
з назоўнікамі дзеці, людзі, асобы : сямёра людзей, пяцёра дзяцей, сямёра асоб ;
з назвамі маладых істот: чацвёра кацянят, пяцёра шчанят ;
з асабовымі займеннікамі мы, вы, яны : нас было трое, дайце ім дваім;
Варта адрозніваць правапіс: шэсцьдз Я сат, пяцьдз Я сят. АЛЕ : семдз Е сят, восемдз Е сят.
Лічэбнікі па значэнні падзяляюцца на:
Лічэбнікі паводле складу падзяляюцца на:
Колькасныя лічэбнікі падзяляюцца на:
17 – сямнаццаць
Н. сямнаццаць
Р. сямнаццаці
Д. сямнаццаці
В. сямнаццаць (сямнаццаці)
Т. сямнаццаццю
М. ( аб ) сямнаццаці
Складаныя колькасныя лічэбнікі :
50 – пяцьдзясят
Н. пяцьдзясят
Р. пяцідзесяці
Д. пяцідзесяці
В. пяцьдзясят (пяцідзесяці)
Т. пяццюдзесяццю
М. (аб) пяцідзесяці
Састаўныя колькасныя лічэбнікі :
79 – семдзесят дзевяць
Н. семдзесят дзевяць
Р. сямідзесяці дзевяці
Д. сямідзесяці дзевяці (сямідзесяці дзевяці)
В. семдзесят дзевяць
Т. сямюдзесяццю дзевяццю
М. (аб) сямідзесяці дзевяці
782 – семсот восемдзесят два
Н. семсот восемдзесят два
Р. сямісот васьмідзесяці двух
Д. сямістам васьмідзесяці двум
В. семсот восемдзесят два (сямісот васьмідзесяці двух)
Т. сямюстамі васьмюдзесяццю двума
М. (аб) сямістах васьмідзесяці двух
654 – шэсцьсот пяцьдзясят чатыры
Н. шэсцьсот пяцьдзясят чатыры
Р. шасцісот пяцідзесяці чатырох
Д. шасцістам пяцідзесяці чатыром
В. шэсцьсот пяцьдзясят чатыры (шасцісот пяцідзесяці чатырох)
Т. шасцюстамі пяццюдзесяццю чатырма
М. (аб) шасцістах пяцідзесяці чатырох
386 – трыста восемдзесят шэсць
Н. трыста восемдзесят шэсць
Р. трохсот васьмідзесяці шасці
Д. тромстам васьмідзесяці шасці
В. трыста восемдзесят шэсць (трохсот васьмідзесяці шасці)
Т. трымастамі васьмюдзесяццю шасцю
М. (аб) трохстах васьмідзесяці шасці
976 – дзевяцьсот семдзесят шэсць
Н. дзевяцьсот семдзесят шэсць
Р. дзевяцісот сямідзесяці шасці
Д. дзевяцістам сямідзесяці шасці
В. дзевяцьсот семдзесят шэсць (дзевяцісот сямідзесяці шасці)
Т. дзевяццюстамі сямюдзесяццю шасцю
М. (аб) дзевяцістах сямідзесяці шасці
231 – дзвесце трыццаць адзін
Н. дзвесце трыццаць адзін
Р. двухсот трыццаці аднаго
Д. двумстам трыццаці аднаму
В. дзвесце трыццаць адзін (двухсот трыццаці аднаго)
Т. двумастамі трыццаццю адным
М. (аб) двухстах трыццаці адным
235 – дзвесце трыццаць пяць
Н. дзвесце трыццаць пяць
Р. двухсот трыццаці пяці
Д. двумстам трыццаці пяці
В. дзвесце трыццаць пяць (двухсот трыццаці пяці)
Т. двумастамі трыццаццю пяццю
М. (аб) двухстах трыццаці пяці
Личэбники на белорусском языке как пишется
Колькасныя лічэбнікі абазначаюць абстрактныя лікі, колькасць цэлых адзінак ці частак цэлага, указваюць на колькасць прадметаў пры лічэнні. У іх ёсць пэўныя асаблівасці, якія трэба ўлічваць пры ўжыванні лічэбнікаў.
Лічэбнік адзін змяняецца па родах і ліках: адзін, адна, адно, адны.
Лічэбнік два мае родавыя адрозненні: два – для мужчынскага роду, дзве – для жаночага. Пад уплывам рускай мовы часта робяцца памылкі ва ўжыванні гэтага лічэбніка пры спалучэнні з лічэбнікам тысяча. Паколькі тысяча – назоўнік жаночага роду, то і ўжываць трэба форму жаночага роду дзве.
У спалучэннях з лічэбнікамі два, тры, чатыры назоўнікі ўжываюцца ў назоўным склоне множнага ліку, а ў рускай мове пры спалучэнні з гэтымі лічэбнікамі ўжываецца форма роднага склону адзіночнага ліку: два рублі – два рубля, тры дакументы – три документа, чатыры сталы – четыре стола.
Дробавыя лічэбнікі абазначаюць дробавыя лікі і складаюцца з дзвюх частак: лічніка (числителя) і назоўніка (знаменателя). Назоўнік абазначае колькасць частак, на якія дзеліцца цэлае, а лічнік – колькасць узятых частак ад гэтага цэлага. Калі лічнік выражаецца лічэбнікамі дзве, тры, чатыры, то назоўнік ужываецца ў назоўным склоне: дзве (часткі) – якія? – пятыя; тры (часткі) – якія? – сёмыя; чатыры (часткі) – якія? – дзясятыя. З астатнімі лічэбнікамі назоўнікі ўжываюцца ў родным склоне: пяць (частак) – якіх? – дзявятых; сем (частак) – якіх? – дзясятых.
Скланенне колькасных лічэбнікаў
У большасці выпадкаў у рускай і беларускай мовах лічэбнікі скланяюцца аднолькава, але яны па-рознаму пішуцца. Таму ў напісанні лічэбнікаў сустракаюцца памылкі, якія робяцца пад уплывам адной мовы на другую. У рускай мове лічэбнік двести пішацца з літарай и ў канцы слова, у беларускай мове пішацца літара е : дзвесце. У творным склоне ў большасці лічэбнікаў пішацца падвоеная літара ц, якая стаіць паміж галосным асновы і канчаткам: пяццю, дзесяццю, але пішацца адна літара ц, калі яна стаіць паміж зычным і канчаткам: шасцю. У формах творнага склону лічэбнікаў два, дзве, тры, чатыры на канцы пішацца літара а: двума, дзвюма, трыма, чатырма. У лічэбніках сем і восем у творным склоне не пішацца ні апостраф, ні мяккі знак: сямю, васьмю. Лічэбнікі семсот і восемсот захоўваюць пабочны націск на першай частцы, таму ў назоўным і вінавальным склонах у першай частцы захоўваюцца літары е і о: семсот, восемсот.
Пры скланенні састаўных колькасных лічэбнікаў скланяецца кожнае слова як самастойны лічэбнік, напрыклад, 352 730:
Н. трыста пяцьдзесят дзве тысячы семсот трыццаць
Р. трохсот пяцідзесяці дзвюх тысяч сямісот трыццаці
Д. тромстам пяцідзесяці дзвюм тысячам сямістам трыццаці
В. трыста пяцьдзесят дзве тысячы семсот трыццаць
Т. трымастамі пяццюдзесяццю дзвюма тысячамі сямюстамі трыццаццю
М. пры трохстах пяцідзесяці дзвюх тысячах сямістах трыццаці
Лічэбнікі паўтара ў спалучэнні з назоўнікамі мужчынскага і ніякага роду і паўтары з назоўнікамі жаночага роду ва ўсіх склонах маюць аднолькавую форму і захоўваюць родавыя адрозненні.
Н. паўтара кілаграма, паўтары тоны, паўтараста рублёў
Р. паўтара кілаграма, паўтары тоны, паўтараста рублёў
Д. паўтара кілаграмам, паўтары тонам, паўтараста рублям
В. паўтара кілаграма, паўтары тоны, паўтараста рублёў
Т. паўтара кілаграмамі, паўтары тонамі, паўтараста рублямі
М. ( пры) паўтара кілаграмах, паўтары тонах, паўтараста рублях
7. Сёмы ўрок – Лічым і называем час па-беларуску. Седьмой урок – Считаем и называем время по-белорусски.
Лічым па-беларуску
Считаем по-белорусски
Прачытайце лічэбнікі і паслухайце аўдыёзапіс. Прочитайте числительные и послушайте аудиозапись.
| 1 | адзін | 11 | адзінаццаць |
| 2 | два | 12 | дванаццаць |
| 3 | тры | 13 | трынаццаць |
| 4 | чатыры | 14 | чатырнаццаць |
| 5 | пяць | 15 | пятнаццаць |
| 6 | шэсць | 16 | шаснаццаць |
| 7 | сем | 17 | сямнаццаць |
| 8 | восем | 18 | васямнаццаць |
| 9 | дзевяць | 19 | дзевятнаццаць |
| 10 | дзесяць | 20 | дваццаць |
| 20 | дваццаць |
| 30 | трыццаць |
| 40 | сорак |
| 50 | пяцьдзясят |
| 60 | шэсцьдзесят |
| 70 | семдзесят |
| 80 | восемдзесят |
| 90 | дзевяноста |
| 100 | сто |
| 100 | сто |
| 200 | дзвесце |
| 300 | трыста |
| 400 | чатырыста |
| 500 | пяцьсот |
| 600 | шэсцьсот |
| 700 | семсот |
| 800 | восемсот |
| 900 | дзевяцьсот |
| 1000 | тысяча |
| 1 | тысяча |
| 2, 3, 4 | тысячы |
| 5, 6, …, 20 | тысяч |
| 21, 31, Х1 | тысяча |
| 22, 23, 24, 32, 33, Х2, Х3, Х4 | тысячы |
| 25, 26, … | тысяч |
| 1000000 | мільён |
| 1000000000 | мільярд |
Практыкаванне 1 (Упражнение 1)
Размясціце лічэбнікі ў правільнай паслядоўнасці. Разместите числительные в правильной последовательности.
Практыкаванне 2 (Упражнение 2)
Запішыце адказ словамі. Запишите ответ словами.
Практыкаванне 3 (Упражнение 3)
Паглядзіце відэаролік і запішыце прапушчаныя лічэбнікі літарамі. Посмотрите видеоролик и запишите пропущенные числительные буквами.
Практыкаванне 4 (Упражнение 4)
Дапоўніце дыялогі, якія маглі прагучаць падчас перапісу насельніцтва. Дополните диалоги, которые могли прозвучать во время перепеси населения.
Практыкаванне 5 (Упражнение 5)
Запоўніце табліцу. Заполните таблицу.
Прачытайце парадкавыя лічэбнікі і паслухайце аўдыёзапіс. Прочитайте порядковые числительные и послушайте аудиозапись.
| 1 | першы | 11 | адзінаццацты |
| 2 | другі | 12 | дванаццаты |
| 3 | трэці | 13 | трынаццаты |
| 4 | чацвёрты | 14 | чатырнаццаты |
| 5 | пяты | 15 | пятнаццаты |
| 6 | шосты | 16 | шаснаццацты |
| 7 | сёмы | 17 | сямнаццаты |
| 8 | восьмы | 18 | васямнаццаты |
| 9 | дзявяты | 19 | дзевятнаццаты |
| 10 | дзясяты | 20 | дваццаты |
| 20 | дваццаты |
| 30 | трыццаты |
| 40 | саракавы |
| 50 | пяцідзясяты |
| 60 | шасцідзясяты |
| 70 | сямідзясяты |
| 80 | васьмідзясяты |
| 90 | дзевяносты |
| 100 | соты |
| 200 | двухсоты |
| 300 | трохсоты |
| 400 | чатырохсоты |
| 500 | пяцісоты |
| 600 | шасцісоты |
| 700 | сямісоты |
| 800 | васьмісоты |
| 900 | дзевяцісоты |
| 1000 | тысячны |
Практыкаванне 6 (Упражнение 6)
Паслухайце аўдыёзапіс і запішыце прапушчаныя лічэбнікі словамі. Послушайте аудиозапись и запишите пропущенные числительные словами.
Практыкаванне 7 (Упражнение 7)
Паслухайце аўдыёзапіс і запішыце прапушчаныя лічэбнікі (запіс лічбавы). Послушайте аудиозапись и запишите пропущенные числительные (цифровая запись).
Называем час па-беларуску
Называем время по-белорусски
Паглядзіце на малюнкі і прачытайце, як назваць гэты час па-беларуску. Посмотрите на рисунки и прочитайте, как назвать это время по-белорусски.
Якая зараз гадзіна?
 | пятая (сямнаццатая) гадзіна |
 | дзясятая (дваццаць другая) гадзіна |
Практыкаванне 8 (Упражнение 8)
Выберыце правільнае азначэнне часу (можа быць некалькі правільных варыянтаў адказу). Выберети правильное определение времени (может быть несколько правильных ответов).
Практыкаванне 9 (Упражнение 9)
Запішыце час словамі. Запишите время словами.
Паглядзіце на малюнкі і прачытайце, як назваць гэты час па-беларуску. Посмотрите на рисунки и прочитайте, как назвать это время по-белорусски.
 | дзесяць хвілін на пятую / чатыры гадзіны (шаснаццаць гадзін) дзесяць хвілін |
 | пяць хвілін на сёмую / шэсць (васямнаццаць) гадзін пяць хвілін |
 | пятнаццаць хвілін на дванаццатую / адзінаццаць гадзін (дваццаць тры гадзіны) пятнаццаць хвілін / чвэрць на дванаццатую |
Практыкаванне 10 (Упражнение 10)
Запішыце час словамі. Запишите время словами.
Паглядзіце на малюнкі і прачытайце, як назваць гэты час па-беларуску. Посмотрите на рисунки и прочитайте, как назвать это время по-белорусски.
 | палова на чацвёртую / палова чацвёртай / тры (пятнаццаць) трыццаць |
 | палова на восьмую / палова восьмай / сем (дзевятнаццаць) трыццаць |
Практыкаванне 11 (Упражнение 11)
Запішыце час словамі. Запишите время словами.
Паглядзіце на малюнкі і прачытайце, як назваць гэты час па-беларуску. Посмотрите на рисунки и прочитайте, как назвать это время по-белорусски.
 | без пятнаццаці пяць / чатыры (шаснаццаць) сорак пяць / без чвэрці пяць |
 | без дваццаці пяці шэсць / пяць (сямнаццаць) трыццаць пяць |
 | без дваццаці дзесяць / дзевяць (дваццаць адзін) сорак |
Практыкаванне 12 (Упражнение 12)
Запішыце час словамі. Запишите время словами.
Паглядзіце на малюнкі і прачытайце, як назваць гэты час па-беларуску. Посмотрите на рисунки и прочитайте, как назвать это время по-белорусски.
А якой гадзіне? Во сколько? В котором часу?
Для таго, каб назваць час, у беларускай мове выкарыстоўваецца прыназоўнік а (для того, чтобы назвать время, в белорусском языке используется предлог а):
| а пятай (сямнаццатай) гадзіне |
| а дзясятай (дваццаць другой) гадзіне |
а пятай (сямнаццатай) гадзіне.
Калі прыназоўнік ужываецца з лічэбнікам адзінаццаць, ён набывае форму аб: аб адзінаццатай гадзіне
Если предлог употребляется с числительным адзінаццаць, он приобретает форму аб: аб адзінаццатай гадзіне
Практыкаванне 13 (Упражнение 13)
Запішыце час словамі. Запишите время словами.
Паглядзіце на малюнкі і прачытайце, як назваць гэты час па-беларуску. Посмотрите на рисунки и прочитайте, как назвать это время по-белорусски.
| у дзесяць хвілін на пятую / у чатыры гадзіны (шаснаццаць гадзін) дзесяць хвілін |
| у пяць хвілін на сёмую / у шэсць (васямнаццаць) гадзін пяць хвілін |
| у пятнаццаць хвілін на дванаццатую / у адзінаццаць гадзін (дваццаць тры гадзіны) пятнаццаць хвілін / у чвэрць на дванаццатую |
у дзесяць хвілін на пятую / у чатыры гадзіны (шаснаццаць гадзін) дзесяць хвілін
Практыкаванне 14 (Упражнение 14)
Запішыце час словамі. Запишите время словами.
Паглядзіце на малюнкі і прачытайце, як назваць гэты час па-беларуску. Посмотрите на рисунки и прочитайте, как назвать это время по-белорусски.
| а палове на чацвёртую / а палове чацвёртай / у тры (пятнаццаць) трыццаць |
| а палове на восьмую / а палове восьмай / у сем (дзевятнаццаць) трыццаць |
а палове на восьмую / а палове восьмай / у сем (дзевятнаццаць) трыццаць
Практыкаванне 15 (Упражнение 15)
Запішыце час словамі. Запишите время словами.
Паглядзіце на малюнкі і прачытайце, як назваць гэты час па-беларуску. Посмотрите на рисунки и прочитайте, как назвать это время по-белорусски.
| без пятнаццаці пяць / у чатыры (шаснаццаць) сорак пяць / без чвэрці пяць |
| без дваццаці пяці шэсць / у пяць (сямнаццаць) трыццаць пяць |
| без дваццаці дзесяць / у дзевяць (дваццаць адзін) сорак |
без пятнаццаці пяць / у чатыры (шаснаццаць) сорак пяць / без чвэрці пяць
Практыкаванне 16 (Упражнение 16)
Запішыце час словамі. Запишите время словами.
Практыкаванне 17 (Упражнение 17)
Паслухайце аўдыёзапіс і запішыце час лічбамі (напрыклад: 07.20 / 19.20).Послушайте аудиозапись и запишите время цифрами (например: 07.20 / 19.20).
Практыкаванне 18 (Упражнение 18)
Паглядзіце фрагмент навінаў і адкажыце на пытанні. Посмотрите фрагмент новостей и ответьте на вопросы.